Endometriozis (Çikolata Kisti) Belirtileri Nelerdir?

Endometriozis nedir?

Normalde, kadınlar adet gördüğünde rahim içini döşeyen “endometrium” tabakası vajenden dışarı atılmaktadır. Ama aynı tabaka, tüplerden karın boşluğuna geri dökülebilmektedir. Karın boşluğunda da yumurtalıklara, tüplere, bağırsağa ve idrar torbasına yapışıp, yerleşerek o bölgede iltihabi sürece yol açabilmektedir. Devamında da kanamalar, doku iyileşmeleri ve “fibrozis” olarak adlandırılan yapışıklıklar meydana gelebilmektedir. Doğal süreçte, sağlıklı kadınların bağışıklık sistemi geri akan bu kanı temizlerken, bağışıklık sisteminde problem olanlarda endometriozis ortaya çıkabilmektedir.
Endometriozis, her yıl Türkiye’de yaklaşık 2 milyon kadını; ciddi periyodik ağrı, infertilite ve ilişki sırasında ağrıya neden olması sebebiyle olumsuz olarak etkilemektedir. Bu sayı, aynı yaşlardaki kadınların onda biri olduğu anlamına gelmektedir.
Endometriozis, doğurgan yaştaki kadınların %10-17’sini, kronik pelvik ağrısı olan kadınların da %35-60’ını etkiler ve kısırlığa yol açabilmektedir.

Endometriozis belirtileri nelerdir?

Bu hastalık; bazı kadınlarda hiçbir belirti vermeden, ağrıya yol açmadan ortaya çıkabilmektedir. Ağrı duymayan kadınlar, genellikle gebe kalamama şikayetiyle doktora başvurduğunda ise hastalık ortaya çıkmaktadır. Rutin jinekolojik muayenelerde tespit edilebilen endometriozis;
• Cinsel ilişki ya da adet döneminde şiddetli ağrı
• Karında şişkinlik
• Büyük tuvalete çıkarken zorlanma ile ağrı
• Karnın alt bölgesinde devamlılık arz eden ağrılar en sık hastalığa işaret edebilmektedir.
• Adet düzensizlikleri. Özellikle adenomyoz dediğimiz rahimin içinde gelişen endometrioz durumunda yoğun kanama olur.

Endometriosiz teşhisinde hangi yollar izlenir?

Endometriozis hastalığının teşhisinde hasta öyküsü önemli bir yer tutmaktadır. Hastanın jinekolojik muayenesi esnasında bazı bulgular saptanabilir. Bununla birlikte tanıda ultrasonografi ve pelvik MR gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılmaktadır. Bütün karnı kaplayan ancak görüntüleme yönlemleri ile tanı konamayan durumlar mevcuttur.
CA125 gibi kan testleri endometriozis tanısında yardımcı olabilir.
Kesin tanı ancak operasyon esnasında gözle görülerek konabilir.

Endometyriozis Gebe kalmayı engelliyor mu?

Ülkemizdeki tüm üreme çağındaki kadınların yüzde 15-20’sinde endometriozis görülmektedir. Ancak gebe kalma problemi yaşayan kadınlarda bu oran yüzde 25-30’lara kadar çıkabilmektedir.
Endometriozis farklı nedenlerle gebe kalmayı engelleyebilmektedir.
• Endometriozis; üreme organlarında yapışıklıklar oluşturarak, yumurtanın tüplerin içine ulaşmasını engelleyebilmektedir. Bazen de tüplerin ucunu tıkayarak yani ‘tubal tıkanıklığa’ yol açarak gebeliğin önüne geçebilmektedir.
• Endometriozisin, endometrioma, denilen çikolata kisti oluşturma ihtimali de bulunmaktadır. Bu kistler yumurtalıklara yerleşerek, sağlıklı bir yumurtlama olmasını engelleyebildiği gibi rezervini azaltarak, gebelik şansını da düşürebilmektedir.
• Endometriozis odaklarından salgılanan sitokinler ile humoral faktörler ise embriyo gelişimini ve tutunmasını olumsuz etkileyebilmektedir.

Endometriozis Tedavisi

Endometriozisin tedavisi genel olarak ilaçlarla ve ameliyatla yapılır. Sizin ve doktorunuzun seçeceği tedavi yöntemi bulgularınızın şiddetine ve hamile kalmak isteyip istememenize bağlı olarak değişebilir. Genelde doktorlar ilk olarak konservatif (koruyucu) tedavi yöntemlerini önerirler ve ameliyatı son çare olarak değerlendirirler.
Doktorunuz, ağrınızı gidermeye yardımcı olmak için ağrı kesici özelliğe sahip bazı ilaçlar önerebilir. Eğer verilen ilaçlarda maksimum doz ağrınızı azaltmaya yetmiyorsa bulgularınızı kontrol altına almak için başka bir yöntem denemeniz gerekebilir.
Hormon takviyeleri bazen endometriozisden kaynaklanan ağrının giderilmesinde etkili olabilir. Hormonların adet döngü süresince iniş-çıkışları rahim dışında yer alan rahim içi doku odaklarının kalınlaşmasına, sonra da çözünüp kanamasına yol açar. Hormon tedavisi endometriyal dokunun büyümesini yavaşlatabilir ve yeni odaklar oluşmasını engelleyebilir.
Hormon terapisi endometriozis için kalıcı bir çözüm değildir. Tedaviyi durdurduktan sonra bulguların yeniden oluşması olasıdır. Endometriozisi tedavi etmek için kullanılan hormon terapileri aşağıdaki gibidir:

Hormonal Doğum kontrol hapları

Doğum kontrol hapları, bantlar ve vajinal halkalar endometriyal dokunun her ay birikmesine sebep olan hormonların kontrol altına alınmasını sağlar. Bu yöntemler endometriozis kaynaklı hafif ve orta dereceli ağrıların giderilmesine yardımcı olur.

Progestreon Tedavisi

Bir rahim içi cihazı, doğum kontrol hapı veya doğum kontrol enjeksiyonu gibi bir progestreon tedavisi ile adet dönemi kanamaları ve endometriyal odakların büyümesi durdurulabilir, böylece endometriozisden kaynaklanan ağrı ve bulgular azaltılabilir.

Endometriozis Ameliyatı

Eğer endometriozis hastalığına sahipseniz ve hamile kalmaya çalışıyorsanız, endometriozisi ortan kaldıran başarılı ameliyatlarla rahim ve yumurtalıklarınızı koruyayarak hamile kalma şansınızı artırabilirsiniz.

Konservatif Ameliyat

Eğer endometriozis yüzünden şiddetli ağrıdan şikayetçiyseniz ameliyat yine faydalı olabilir. Ancak ameliyat sonrası ağrı kendini tekrarlayabilir.
Doktorunuz bu tedaviye laparoskopik olarak veya daha geniş vakalar için açık cerrahi ile başlayabilir. Laparoskopik cerrahi ameliyatında cerrah, karın boşluğuna ince bir kesi açar ve göbek deliğinin içinden geçecek olan laparoskop isimli bir görme cihazı yerleştirir, böylece başka bir küçük kesiden endometriyal dokuları çıkararak ortadan kaldırır.

Histerektomi

Ciddi endometriozis vakalarında en son seçenek olarak bilinen total histerektomi ameliyatı, rahim ve rahim ağzı ile yumurtalıkları ortadan kaldırmak amaçlı yapılan en iyi seçenektir. Fakat yalnızca rahmin alındığı histerektomi ameliyatı etkili olmayabilir çünkü östrojen üreterek kalmaya devam eden yumurtalıklar endometriozis dokusunu tetikleyebilir ve ağrının geri gelmesine sebep olabilir. Histerektomi, özellikle doğurgan yaşlarda olan kadınlar için son çare olarak görülür. Bunun sebebi ise histerektomi sonrası hamilelik oluşumunun mümkün olmamasıdır.
Endometriozisin tedavi edilmesinde güvendiğiniz bir doktor ile hareket etmek çok önemlidir. Tedaviye başlamadan önce bütün seçeneklerinizi öğrenmek ve en iyi yöntemi seçtiğinizden emin olmak için ikinci bir görüş almak da isteyebilirsiniz.