Kısırlık Nedir

İNFERTİLİTE (KISIRLIK)

Kısırlık bir çiftin 1 yıl boyunca düzenli ilişkiye girmesine ve herhangi bir korunma uygulamamasına rağmen gebelik elde edilememesi durumudur. Bir ayda gebe kalma oranı % 20 dir. Genelde 6 ayın sonunda % 50 gebelik oluşur.

KISIRLIK NEDENLERİ:

KADINA AİT NEDENLER:

1) Yumurtlama olmaması: Yumurtalıkların hiç olmaması, yumurta gelişiminin az olması yada kalitesiz yumurta gelişimi olarak özetlenebilir.
2) Fallop tüpü dediğimiz yumurtalık kanallarına ait sorunlar: yine yumurta kanallarının hiç olmaması yada enfeksiyon ve endometrioz gibi hastalıklara bağlı olarak tıkalı olması diye özetlenebilir.
3) Rahime ait sebepler yine rahimin hiç olmaması, yapısal şekil bozuklukları ( rahimin içinde perde olması gibi) yada rahim içinde yer tutan oluşumlar ( bunlar polip , myom olabilir ) sayılabilir.

ERKEĞE AİT NEDENLER:

Sperm düşüklüğü temel nedendir. Bu duruma varikosel hidrosel gibi organik sebeplerin yanında genetik bozukluklar ve çevresel etmenler de sebep olabilir.

SEBEBİ BİLİNMEYEN İNFERTİLİTE: %20 infertil çift bu gruba dahil edilebilir.

KISIRLIK TANISININ KONMASI:

1) HİKAYE:

Hikayede pek çok ipucu elde edilebilir. Kişinin adet düzeni, adet ağrısı varlığı; ilişki detayları düzenli ilişki var mı ,ilişkide ağrı var mı; memelerden süt gelmesi ve kıllanma gibi detaylar sorgulanmalıdır.

2) MUAYENE:

İnfertil çiftin muayenesinde erkekte varikosel, hidrosel ve inmemiş testis bakılır. Kadında en büyük yardımcı ultrasondur.Ultrasonda rahimin ve yumurtalıkların boyutları., herhangi bir kist ya da ur olup olmadığına bakılır.Alınmadısa smera testi alınır .

3) HORMON TETKİKLERİ:

İnfertilitede önemi büyüktür. Adetin ilk üç gününde bakılan bazal hormon tetkikleri (fsh ,lh , e2 gibi) yanısıra süt hormonu(prolaktin), guatr hormonları(TSH vb) , böbrek üstü bezi hormonları hastanın durumuna göre seçilip bakılır. Ayrıca aşılama ve tüp bebek tedavisinde bu hormonlar bize adeta yol göstericidir.

4) YUMURTLAMANIN BELİRLENMESİ:

İnfertil kadının yumurtlamasının belirlenmesi ilk basamakdır. Bunu hasta kendi basitçe bazal vücut ısını ölçerek yapabilir. Sabah uyanınca adetin ilk gününden itibaren vücut ısısna bakılır eğer adet siklusunun 2. Yarısında 0.5 ila 1 derecelik bir artış varsa yumurtlama var demektir.
Kadın ovulasyon zamanında ağrı hissederek yumurtladığını anlayabilir.
LH testi yapılabilir. Bu testte LH hormunun yumurtlamadan 24- 36 saat önce pik yapması mantığı kullanılır. Adetin 11. Gününden itibaren idrarda lh bakan kitler yardımı ile yapılır .Bu sayede kişi ne zaman yumurtlama olacağını ve ne zaman ilişkiye girmesi gerektiğini az çok tahmin eder.
Ayrıca bir jinekolog tarafından ultrasonda yumurta gelişimi takip edilebilir, adetin 21. Gürününde progesteron bakılabilir ya da endometrium biopsisi ile yumurtlama olduğu anlaşılabilir.
5)HSG(histerosalphingografi): Halk arasında rahim filmi olarak bilinen tetkiktir.Rahimin içine radyoopak madde verilerek rahimin içi ve kanalların açık olup olmadığı izlenir. Bu test anestezili ya da anestezisiz yapılabir.

6)HİSTEROSKOPİ:

Anestezi altında yapılan bir işlemdir. Rahim içi bir kamara yardımı ile direk olarak izlenir.Eğer varsa polip, myom perde ya da rahim içi yapışıklıklar bu esnada giderilebilir. İşlem sonrası ağrı azdır normal hayata çabuk dönülür.

7)LAPAROSKOPİ:

Karın içine küçük bir delikten kamera ile girilerek bakıldığı işlemdir. İşlem esnasında batın içi yapışıklıklar açılabilir, endometrioz odakları yakılabilir, rahimdeki myomlar çıkarılabilir, yumurtalıktaki endometrioma dahil kistler çıkarılabilir. İşlem genel anestezi ile yapılır işlem sonrası normal hayata dönüş açık ameliyatlara göre çok daha hızlıdır.

8) SPERM ANALİZİ:

Belkide en önemli tetkiktir. Erkek faktörünün var olduğunun bulunması bütün tedaviyi şekillendiren bir olaydır.

KISIRLIK TEDAVİSİ

Kısırlık tedavisine en basit yöntemden başlanır. Öncelikle hastanın enfeksiyonu varsa tedavi verilir. Rahim ağzı yarası düzeltilir. Guatr ya da prolatin yüksekliği gibi hormonal bozukluklara ilaç başlanır. Polikistik over sendromu bulunan hastaların genelde kilo ve insülin rezistansı sorunları hastalığa eşilk edeceğinden bu hastalara kilo verdirilmesi ve metformin gibi şeker regülatörleri tedaviye eklenir.
Cerrahi olarak düzeltilmesi gereken kist ve urlar çıkarılır.
Sonraki etap yumurtlamanın arttırılmadır. Bu da basitten başlanarak yapılır.Önce haplarla sonra iğnelerle yapılabilir. Gebelik şansını arttırmak için ya da sperm sayısını düşük olduğu durumlarda aşılama eklenerek tedaviye devam edilir.
En son seçenek tüp bebektir. Hasta herhangi bir aşamada gebe kalabilir.
Kısırlık tedavisini etkileyen belkide en önemli faktörü kişinin psikolojisidir. Bazen bu yönde destek gerekmektedir.