Damar Sertliği

Damar Sertliği

Damar sertliği, kalp ve damar hastalıkları arasında en sık görülen hastalıklardan biridir. Özellikle 40 yaş üzerindeki kişilerde görülen bu hastalığın, erkelerde görülme olasılığı daha yüksektir. Tıp dilinde asteroskleroz olarak da ifade edilir. Bu hastalığın tedavi edilmemesi, ileride ciddi problemlere neden olabilir.
Sağlıklı olan bireylerin damarları esnek bir yapıya sahiptir ve gerektiği zamanlarda kasılıp genişleyerek kan dolaşım hızını ayarlayabilir. Ancak damarlarda kolesterol, yağ ve bağ dokularının oluşumu nedeniyle plaklar birikebilir. Bu plaklar zamanla damarların tıkanmasına ve damarların sertleşmesine neden olabilir. Sertleşen damarlar esneme özelliğini kaybeder ve kan akışını kontrol edemez. Bu nedenle damarların tıkanması kolaylaşır. Bu tıkanıklık hangi damarda gerçekleştiğine göre çeşitli hastalıklar meydana getirebilir. En sık görülen hastalıklar ise beyin damarlanın tıkanmasına bağlı olarak gelişen felç, kalp damarlının tıkanmasına bağlı olarak gelişen kalp krizleri ve bacaklardaki tıkanmaya bağlı olarak gelişen yürümede zorlanma ve kangren gibi hastalıklardır.

Damar sertliği belirtileri;

Damar sertliği belirtileri, oluştuğu bölgeye göre farklı şekillerde kendini gösterir. Bu hastalık, yukarıda da belirtiğimiz gibi çeşitli organlarda sorunlara neden olur ve bulunduğu organa göre farklı belirtiler ortaya çıkar. Bu hastalığın belirtileri bazen kendini erken gösterirken bazen de yıllarca ortaya çıkmaz ve sessizce ilerleyebilir.
Kalbe giden damarların sertleşmesi durumunda baygınlık hissi, aşırı kaygılanma, ani baş dönmesi, göğüs ağrısı, vücudun farklı yerlerinde morarmalar gibi belirtiler görülebilir. Kalbe giden damarların sertleşmesi ani kalp krizlerine ya da kalp çarpıntılarına neden olabilir.
Ayaklara ve bacaklara giden damarlarda sertleşme olması durumunda ise kasılmalar ve kramplar şeklinde belirtiler görülür.
Beyne damarlarında sertleşme olması sonucunda görme kayıpları, görmede bozukluk, aşırı kilo verme, bilinç kaybı, ani bayılmalar, konuşma bozuklukları gibi belirtiler ortaya çıkar.
Böbreklere giden damarların sertleşmesi sonucunda kronik böbrek yetmezliği ve hipertansiyon gibi çeşitli sorunlar meydana gelebilir ve bu sorunlara bağlı olarak belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler; ellerin ve ayakların şişmesi, iştah kaybı yaşanması, konsantrasyon zorluğu yaşanması, eller ve ayaklarda kaşıntı ve uyuşukluk hissedilmesi şeklindedir.

Damar sertliği neden oluşur?

Damar sertliği hastalığında, genetik ve çevresel faktörler büyük etki gösterir. Özellikle ailesinde damar sertliği bulunan kişilerde bu hastalığın görülme riski oldukça yüksektir. Genç yaştaki kişilerin damarlarında görülen bozulmalar daha hızlı şekilde onarılırken, yaşlılarda durum tam tersidir. Bu nedenle yaşlılarda bu hastalığın görülme sıklığı daha fazladır. Damar sertliği hastalığının görülme nedenleri aşağıdaki şekilde açıklanabilir;
• Kadınların menopoz sonrası döneme girdiklerinde, östrojen hormonun koruyucu etkisinin azalmasına bağlı olarak
• Sigara ve alkol tüketimine bağlı olarak
• Şeker hastalığı ve bu hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan obezite nedeniyle
• Sağlıksız beslenme düzeni nedeniyle
• Stresli yaşam koşullarına bağlı olarak
• Erkek cinsiyetli olmaya bağlı olarak
• Kandaki kötü kolesterol seviyelerinin yüksek ve iyi kolesterol seviyelerinin düşük olması nedeniyle damar sertliği hastalığı görülebilir.

Damar sertliği hastalığı nasıl teşhis edilir?

Damar sertliği belirtileri görülen hastalarda ya da ailesinde bu hastalığı geçirmiş kişilerin var olduğu bireylerde, hastalığın tespiti için bilgisayarlı tomografi, doppler ultrasonu, anjiyografi, sintigrafi ve efor testleri yapılır. Bunlara ek olarak kan ve idrar tahlilleri de istenir ve kolesterol seviyeleri ölçülür.

Damar sertliği nasıl tedavi edilir?

Damar sertliği tedavisinin amacı hastalığın ilerlemesini durdurmak ve gerilemesini sağlamaktır. Bu nedenle hastaların düzenli olarak doktor kontrollerine gitmeleri ve verilen tedavileri aksatmadan yerine getirmeleri büyük önem taşır. Bu hastalığın tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve çeşitli cerrahi tedavi seçenekleri uygulanabilir. Yapılacak olan tedavi, hastalığın boyutuna ve ilerlemesine göre değişlik gösterir.

Yaşam tarzının değiştirilmesi;

Yaşam tarzı değişiklikleri ile yapılan tedavide hastaların, doktorların verdikleri diyete uymaları istenir. Ayrıca fiziksel aktiviteler arttırılmalı ve alkol, sigara gibi keyif verici maddelerin kullanımı bırakılmalıdır. Bunların yanında hayvansal yağlar, yumurta, tuz ve doymuş yağlar gibi besinlerin de tüketilmemesi gerekir. Damar sertliği bulunan hastaların daha çok, yüksek lifli gıdalar ile beslenmesi gerekir.

İlaç tedavisi;

İlaç tedavisi, çok fazla ilerlememiş olan damar sertliği hastalarında kullanılır. Bu tedavide kanın pıhtılaşmasını önleyen ve damardaki plak birikimini engelleyen antiplatet ilaçlar kullanılabilir. Bununla birlikte kolesterolü düşüren ve dengeleyen ilaçlar kullanılabilir. Kan basıncının düşmesine yardımcı olan çeşitli ilaçlar da kullanılabilir.

Cerrahi tedavi yöntemleri;

Cerrahi tedavi ise ilerleyen damar sertliği durumlarında kullanılır. Cerrahi tedavi için birden fazla yöntem uygulanabilir. En sık kullanılan cerrahi tedavi yöntemleri ise anjiyoplasti ve baypas greftidir. Antiyoplasti ameliyatında damar tıkanıklığının giderilmesi ve damarların genişletilmesi amaçlanır. Baypas grefti ameliyatında ise daralmış ve sertleşmiş olan damarı rahatlamak için vücudun diğer bölgelerinden alınan atardamarlar kullanılır. Bu sayede organlara giden kan akışı artırılabilir.
Damar sertliğinde kullanılan bir başka cerrahi yöntem ise son zamanlarda büyük etki gösteren ve çok sayıda avantajı olan minimal invaziv cerrahi yöntemidir. Bu yöntemle damar sertliği ve tıkanıklığı olan bütün damarlar tedavi edilebilir. Bu tedavinin kullanıldığı en yaygın alan ise kangren oluşumu nedeniyle kesilme riski olan bacaklardır. Tedavi sırasında, tıkalı olan damar içinden küçük bir kesi yapılarak özel bir ilaç verilir ve lokal anestezi yapılır. Ardından damarların temizlenmesi ve açılması sağlanır. Bu tedavi ile beyin damarları, kalp damaları, bacak damarları ve böbrek damarları gibi tıkanan ve sertleşen damarların tamamında, büyük başarı sağlanabilir.