İktidarsızlık Nedir? Sebepleri Nelerdir?

Dünyayı Endişelendiren Corona Virüs Nedir, Nasıl Bulaşır?

Son zamanlarda dünyanın gündeminde Corona Virüs olayları gün geçtikçe artış gösteriyor. Şu ana kadar pek çok ülkede görülen Corona Virüs ile ilgili Sağlık Bakanlığımız tarafından da çeşitli açıklamalar yapılıyor. İnsanları solunum yoluyla etkisi altına alan ve gün geçtikçe daha çok ülkeye yayılan Corona Virüs nedir, nasıl bulaşır, korunma yolları nelerdir açıklayalım.

Corona virüs nedir?

Hayvanlar arasında yaygın olarak görülen bir virüs grubudur. Bilim adamları tarafından yapılan açıklamaya göre nadir durumlarda insanlara hayvanlardan bulaştığı görülmektedir. Şu anda görülen Corona Virüs’ün Çin’in Wuhan kentinde başladığı ve vahşi hayvanların yenmesi sonucunda yayıldığı düşünülmektedir. Özellikle yarasa ve pengolin hayvanlarından kaynaklandığı düşünülen Corona Virüs şu anda en yakın komşumuz olan İran başta olmak üzere çok sayıda ülkeyi etkilemiştir.

Corona virüs tarihçesi;

Corona virüsler, aslında çoğu insanın hayatında karşılaşmış olduğu virüslerdir. İlk olarak 1960’lı yıllarda ortaya çıkmıştır. İnsan Corona Virüsleri hafif ve orta şiddetli solunum yolu hastalıklarına neden olurlar. Uzmanlar tarafından yapılan açıklamaya göre bu virüslerin alfa, beta ve gama olarak 3 ana grubu vardır. Dördüncü grup ise delta olarak ortaya çıkmıştır.
Corona Virüsler RNA virüsleridir ve insanlar ile çeşitli hayvanları etkileyebilir. Bu virüsler insanlarda soğuk algınlığından zatürreye kadar çeşitli hastalıklara neden olabilirler. Özellikle insanlarda her yıl sonbahar ve kış aylarında görülen bu virüsler kuru öksürük, boğaz ağrısı, halsizlik, burun akıntısı ve yorgunluk belirtisi ile kendini gösterir. Virüsün insanlarda aktif olma süresi 3-5 gündür ve 4-6 gün içinde Corona Virüs’ü olan hastalar hızla iyileşmeye başlarlar.
1960’lı yıllarda çok hafif belirtiler ile kendini gösteren ve hastalarda tahribata neden olmayan bu virüsler, zaman içinde form değiştirmiştir. 2002 yılında görülen virüsler, solunum yolu enfeksiyonlarından farklı olarak grip benzeri belirtiler ile daha şiddetli şekilde kendini göstermeye başlamıştır.
2003 yılında görülen Sars-Corona virüs adı verilen enfeksiyon yine Çin bölgesinde ortaya çıkmıştır. Önce yarasalardan kedilere, oradan da insana aktarıldığı düşünülen bu virüs, 5 kıtada 33 ülkeye sıçramış ve 8000 kişiyi etkisi altına almıştır. Bu vakalarda toplam 800 kişi hayatını kaybetmiştir. 2004 yılından sonra Sars Corona virüsüne bağlı olarak bildirilen herhangi bir gelişme olmamıştır.
2010 yılına gelindiğinde Corona Virüsün farklı bir çeşidi olan Mers Corona Virüsü görülmüştür. Bu virüs ilk kez Suudi Arabistan’da ortaya çıkmıştır ve deveden insanlara bulaştığı düşünülmektedir. Haziran 2018 tarihine kadar bulguları görülmeye devam eden bu virüsün 5 kıtada 27 farklı ülkeyi etkilediği ortaya çıkmıştır. Toplam 2279 kişi MERS-Corona virüsünden etkilenmiş ve bunlardan 791 kişi hayatını kaybetmiştir. Yapılan araştırmalara göre SARS ve MERS Corona virüslerinin aktif olma süresi 3-4 gündür ve 12-14 güne kadar uzayabilmektedir. Bu durumda hastalık belirtileri ortaya çıkmadan önce 14 gün boyunca herkese bulaşabildiği sonucu ortaya çıkar. MERS Corona virüsüne yakalanan kişilerde iyileşme süresi ise 7-10 günü bulabilmektedir.

Corona Virüs ne zaman ortaya çıktı, Türkiye’de var mı?

31 Aralık 2019 tarihinde Çin’in Wuhan kentinde görülen bu yeni Corona virüs ise şimdiye kadar hiç görülmemiş olan bir tür olarak kaydedilmiştir. Hubei eyaletine bağlı Wuhan şehrinden gelen vaka bildirimlerine göre bu virüsün de hayvanlardan insanlara bulaştığı bildirilmektedir. Yeni virüsün ismi 2019-ncoV olarak adlandırılmıştır. Hızla yayılan hastalık, 30 Ocak 2020 tarihinde Çin dışında 19 ülkede daha görülmüştür ve toplamda 8000 kişiyi etkilemiştir. Bu tarihe kadar hepsi Çin’de olmak üzere 170 kişinin de hayatını kaybettiği açıklanmıştır. Hayatını kaybeden kişilere bakıldığında büyük bir kısmının yaşlı, kronik akciğer ve böbrek hastalıları olan, diyabet hastası olan, Parkinson tanısı konulan ya da kronik kalp hastalığı olan kişiler olduğu görülmüştür.
25 Şubat 2020 tarihine bakıldığında ise dünya geneline yayılmaya devam eden virüsün 80.289 kişiyi etkilediği açıklanmıştır. Bu hastalardan 27.789 kişi tedavi edilmiş ancak farklı ülkelerde toplam ölenlerin sayısı 2.704’e ulaşmıştır. Yeni corona virüsten en çok etkilenen ülkenin İtalya olduğu açıklanmıştır. Ülkede toplam 270 vaka görülmüş, bunlardan 1 kişinin hayatı kurtulmuş ve 7 kişi de hayatını kaybetmiştir. En yakın sınır komşumuz İran’a bakıldığında ise 61 adet Vakanın görüldüğünü ve bunlardan 16’sının hayatını kaybettiğini görüyoruz.

Türkiye’de son durum nedir?

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye’de henüz Corona Virüs vakalarına rastlanılmamıştır. Son günlerde Niğde, Van ve çeşitli illerde, kaçak yolla gelen hastaların karantina altına alınması olayları görülse de hepsinin tedbir amaçla olduğu ve şu ana kadar ülkemizde bu virüsle ilgili bir vaka yaşanmadığı belirtilmiştir. Ülkemizin bu konuda tüm tedbirleri aldığı ve özellikle sınır kapılarındaki kontrollerin, termal kamera taramalarının arttırıldığı da açıklanmıştır.

2019-nCov nasıl bulaşır?

Yeni görülen Corona Virüsün, en son grup olan Beta grubundan olduğu ve diğer Corona virüslerin gelişmiş bir formu olduğu açıklanmıştır. Bu virüslerin genellikle deniz ürünleri ve vahşi hayvanların et ürünlerinin satıldığı pazarlardan insanlara bulaştığı düşünülmektedir. Özellikle yarasa ve develerden insanlara bulaşan bu hastalık, kolayca yayılabilir.
Bu hastalık insandan insana kısa sürede bulaşabilen, genellikle aynı aile ortamında bulunan ve damlacık önlemlerini almayan sağlık çalışanlarında görülmüştür. Hastalığın bulaşması, hasta olan kişilerin öksürük ve hapşırma ile etrafa dağılan damlacıklara, 1 metreden yakın temas edilmesi sonucunda yayılır. Korumasız olan kişilerin solunum yollarına girer.
Hastalığın, mikroplara temas etmiş olan yüzeylere ya da eşyalarla temas ederek burun, ağız ve gözlere dokunulması, hapşırma, öksürme ya da konuşma sırasında havaya atılan damlacıkların solunum yoluyla alınması sonucunda, sağlıklı insanlara aktarıldığı açıklanmıştır.
2019-ncov virüs belirtileri nelerdir?
Ateşle kendisi göstermeye başlayan bu hastalığın belirti verme süresi 2-14 gün arasındadır. Şu anda bilinen belirtileri ateş, öksürük, bulantı, kusma, nefes darlığı şeklindedir. Genellikle üst solunum yolunu etkileyen bu virüs alt solunum yollarına da inerek zatürre gibi sorunlara yol açmaktadır. Bazı hastalarda ishal gibi sindirim sistemi sorunlarına yol açtığı da görülmüştür.
Zatürre ve böbrek yetmezliği gibi sorunlara neden olduğu bilinen hastaların yaklaşık %30’nun hayatını kaybettiği ortaya çıkmıştır. Ölümle sonuçlanan vakaların çoğunun altında yatan şeker, kalp, böbrek, kanser ve kronik akciğer gibi hastalıklarının olduğu bilinmektedir. Bazı insanlarda virüs belirtilerinin normal soğuk algınlığı gibi görüldüğü, bazılarında ise hiç belirti görülmediği açıklanmıştır.
Özet olarak 2019-nCov hastalığının yüksek ateş, öksürük, nefes darlığı, bulantı, kusma ve ishal belirtileri bulunur. Ayrıca ağır olgularda solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve multi organ yetmezliği de görülmektedir.

2019-nCov tedavisi var mı?

Bu hastalık, normal enfeksiyon hastalıklarının tedavisi ile kontrol atına alınmaktadır ancak bilinen bir tedavi yoktur. 24 Şubat 2020 tarihinde Çin’den yapılan açıklamaya göre bu virüs için bir aşı geliştirilmiştir ancak halen test aşamasında olduğu için piyasaya sürülmemiştir. Çin’den yapılan açıklamaya göre aşının testlerinin başarılı şekilde devam ettiği ancak halen test aşamasının sürdüğü belirtilmiştir.
Uzmanlar tarafından yapılan açıklamaya göre şu anki enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar bu virüs üzerinde de denenmiş ancak olumlu sonuç alınamamıştır. Hastalığın tedavisi için en önemlisinin vücut direnci olduğunu belirten uzmanlar hastaların yatak istirahati almaları gerektiğini, bol sıvı tüketiminin ve günlük alınması gereken kalori miktarının mutlaka alınması gerektiğinin altını çiziyor. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda tedavi sürecinde beslenme düzenine dikkat edilmelidir.

2019 Corona Virüs korunma yolları nelerdir?

Bu hastalıktan ve diğer tüm viral hastalıklardan korunmak için bazı önlemlerin alınması yeterlidir. Özellikle yaşlıların, hamilelerin, bağışıklık sistemi yetersiz olanların, herhangi bir hastalığın son evresinde olanların ve çocukların büyük risk altında olduğu unutulmamalıdır.
• Hastalık olan kişilerle mümkün olduğu kadar yakın temastan kaçınılmalıdır.
• El hijyenine dikkat edilmeli, eller sık sık 20 saniye kadar su ve sabun ile yıkanmalıdır. Özellikle hasta insanlarla ya da çevresi ile doğrudan temas edilmesi halinde ellerin mutlaka yıkanması gerekir. Su ve sabun olmayan ortamlarda ellerin alkol bazlı el antiseptiği ile temizlenmesi gerekir.
• Çiftlik hayvanlarıyla ya da vahşi hayvanlar ile yakın temastan kaçınılmalıdır.
• Hasta olan kişilerin diğer insanlarla mesafeyi koruması, hapşırırken ya da öksürürken ağızını temiz bir mendil ile kapatması ve hemen ellerin yıkanması, kâğıt mendil bulunmadığı durumlarda dirsek içinin kullanılması, ellerin mutlaka yıkanması ve gözle, ağızla ya da burunla ellerin temas etmemesi gerekir.
• Hasta olan kişilerin dokunduğu yüzeylerin sık aralıklarla temizlenmesi gerekir.
• Et ve yumurta gibi hayvansal gıdaların mutlaka, çok iyi pişirilmesi gerekir.
• Hasta olan kişilerin mümkün olduğu kadar kalabalık yerlere girmemesi, kalabalık yerlerde ağız ve burnun kapatılması, mümkünse tıbbi maskelerin kullanılması gerekir.
• Bağışıklık sistemi güçlendirilmeye çalışılmalıdır.
• Hasta olan kişilerin yeteli sıvı alması, kaliteli protein, doğal sebze, tam tahıl, meyve, antioksidan ve mineral bakımından zengin olan gıdalar ile beslenmesi gerekir.
• Kapı kolları ve oyuncaklar gibi sık kullanılan yüzeylerin, sık aralıklarla dezenfekte edilmesi gerekir.
• Ev ortamı sık sık havalandırılmalıdır.
• Hasta olan kişilere 1 metreden fazla yaklaşılmamalıdır.
• Tuvaletten önce ve sonra, yemeklerden önce ve sonra eller mutlaka 20 saniye boyunca yıkanmalıdır.
Dünya sağlık örgütü tarafından açıklanan korunma yöntemleri ise şöyledir;
• Develerle temastan kaçınılmalıdır.
• Çiğ deve sütü ve deve idrarı içilmemelidir.
• İyi pişmemiş etler, özellikle deve eti yenilmemelidir.
• Riskli bölgelere seyahat eden herkes çiftlikler, pazarlar, ahırlar ve hayvanların bulunduğu diğer yerleri ziyaret ederken genel hijyen kurallarına uymalıdır.
• Hayvanlarla temas öncesi ve sonrasında eller mutlaka yıkanmalıdır.
• Hasta hayvanlar ile temas etmekten kaçınılmalıdır.
• Çiğ hayvan eti kesinlikle yenmemelidir.
• Ateşi ya da öksürüğü olanların, nefes almakta zorluk çekenlerin hemen bir sağlık merkezine görünmesi gerekir.

Corona Virüs hakkında sık sorulan sorular;

Corona Virüs vakalarının giderek yaygınlaşması, tedavisi henüz bulunmayan bu hastalık hakkında soruların da çoğalmasına neden olmuştur. Corona Virüs hakkında en çok merak edilenleri açıklayalım;

Yeni Corona Virüs yani 2019-nCov nedir?

7 Ocak 2020 tarihinde tanımlanmış olan bu virüs, daha önce insanlarda görülmemiş olan yeni bir Corona Virüs çeşididir. Daha önce görülen Corona Virüslerin gelişmiş hali olarak düşünülmektedir.

2019-nCov ilk olarak ne zaman görülmüştür?

Bu yeni virüsün ilk bildirimleri dünya sağlık örgütü tarafından yapılmıştır. Kaynağının Çin’in Wuhan kenti olduğu açıklanmıştır. Hastalık ilk olarak 31 Aralık tarihinden pnömoni vakaları şeklinde görülmüştür.

2019-nCov kaynağı nedir?

Yeni görülen bu Corona virüs türünün kaynağı kesin olarak bilinmemektedir. Ancak yarasalardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu hastalığın Çin’de bulunan evcil ve vahşi hayvan etlerinin bulunduğu pazarda satış yapan kişilerde ilk olarak görülmesi, hayvanlardan geldiğini düşündürmektedir.

2019-nCov nasıl bulaşır?

Bu virüsün insan sıvıları ile bulaştığı düşünülmekle birlikte henüz tam olarak nasıl bulaştığı kanıtlanmamıştır. Damlacık yoluyla insanlar arasında yayıldığı düşünülmektedir.
2019-nCov için kuluçka yani inkübasyon süresi ne kadardır?
Bu yeni virüsün kuluçka süresi tam olarak bilinmiyor ancak 2 ile 24 gün arasından olduğu tahmin ediliyor.

Yeni Corona Virüsün neden olduğu semptomlar nelerdir?

Bu hastalığın bazı kişilerde hiçbir bulgusu görülmemiştir. En yaygın görülen belirtiler ise yüksek ateş, solunum yetmezliği, burun akıntısı, hapşırma, öksürmedir. Şiddetli olan vakalarda ise zatürre, böbrek yetmezliği, solunum yetmezliği ve ölüm görülebilmektedir.

2019-nCov kimlerde daha şiddetli görülür?

Elde olan verilere göre bu hastalık yaşlılarda ve başka hastalığı olan kişilerde çok daha şiddetli görülmektedir.

2019-nCov ortamda yaşamaya devam eder mi?

Şu anda elde edilen verilere göre dış ortamlara bulunan 2019-nCov virüsünün ellerle bulaşma olasılığının çok düşük olduğu görülmektedir. Ancak yine de önlem olarak canlı ya da cansız yüzeylere temas eden ellerin mutlaka yıkanması ve dezenfekte edilmesi ihmal edilmemelidir.

Yeni Corona Virüs nasıl seyrediyor?

Elde olan verilere göre bu hastalığın nasıl ve hangi hızda seyrettiği bilinmiyor. Ancak bu konuda yapılan çalışmalar devam etmektedir. Uzmanlar tarafından yapılan açıklamalara göre şu anda hasta olmayan bölgelere bu hastalık yayılabilir. Hasta olan insanların sayısı belirgin şekilde artabilir ancak bu durum ölüm sayısının artacağı anlamı taşımaz.

Corona Virüsüne yakalanmış olan hastaların ne yapması gerekir, bu hastalara nasıl yaklaşılmalıdır?

Yüksek ateş, öksürük ve solunum güçlüğü çeken hastalar olası risk altında olarak, bu hastaların solunum yollarından alınan örnekler ile yapılan testler sonucunda virüsün tespit edilmesi de kesin hasta grubu olarak adlandırılır. Olası ya da kesin hasta olanların kendilerinin hastanelere başvurmalarından ziyade, sağlık ekiplerini arayarak ön değerlendirmenin evlerinde yapılmasını talep etmeleri gerekir. Bu sayede hastalığın toplum içinde yayılmasının önüne geçilebilir. Evde değerlendirilecek olan hastaların ağız ve burunlarına maske takmaları gerekir. Bu hastayı değerlendirecek olan sağlık ekiplerinin de yüksek koruyucu eldiven, maske ve diğer koruyucu ekipmanları giymesi gerekir.
Hastalığı taşıma risk olanların hastaneye maske ile getirilmesi ve negatif basınçlı odalarda gözlem altına alınması gerekir. Bu hastaya hizmet verecek sağlık ekibinin de koruyucu giysiler kullanması gerekir.

Sınır kapılarında Corona Virüs için nasıl önlem alınmalıdır?

Başta hastalığın görüldüğü Çin’den gelen yolcular olmak üzere ülkeye dışarıdan gelecek olan tüm yolcuların mutlaka termal kameralardan geçirilmesi gerekir. Bunun yanında sağlık taramaları da yapılmalıdır. Herhangi bir hastalığı olmayan insanların, 14 gün içinde yüksek ateş, solunum darlığı ve öksürük gibi bulgular görüldüğünde hemen sağlık ekiplerine bildirmeleri konusunda uyarılması gerekir. Başka ülkelerden gelen kişilerin hiçbir belirtisi olmasa bile mutlaka dışarıda maske ile gezmesi, hastalığın yaygınlaşmaması açısından oldukça önemlidir.

Bu hastalıktan kendimizi nasıl koruyabiliriz?

Corona Virüsten korunmak için mümkün olduğu kadar kalabalık ortamlara girilmemelidir. Bu hastalığa yakalanmayı ve bulaşmasını önlemek için el hijyenine önem verilmeli, maske takmadan dışarı çıkılmamalı, güvenli gıdalar kullanılmalıdır. Et ve yumurta gibi hayvansal gıdalar çok iyi temizlenmeli ve mümkün olduğu kadar çok pişirilmelidir. Çiğ et ve hayvansal gıdalardan kesinlikle uzak durulmalıdır.