Menopoz Hakkında Bilgiler

MENOPOZ HAKKINDA BİLGİLER:

Menopoz nedir:

Menopoz kadın hayatında adetlerin kesilmesidir ki bu da doğurganlığın bitişini gösterir. Ortalama 50 yaşında (45-55 yaş arası) başlar. 12 ay boyunca adet olmayan kişi menopoz kabul edilir.

Menopoz Belirtileri nelerdir?

• Ateş basması,
• Sıkıntı,
• Terleme,
• Çarpıntı
• Depresyon (ruhsal çöküntü),
• Halsizlik
• Bazen cinsel ilişkiye karşı istekte (libido) azalma
• Kemik erimesi (osteoporoz)
• Damar sertliği (ateroskleroz) gelişme eğilimi
• Cinsel organlarda kuruluk,
• Ağrılı ilişki
• Ruhsal Gerginlik,
• Kolay Sinirlenmek,
• Uykusuzluk,
• Unutkanlık,
• Gerginlik,
• İçe Kapanma,

Nasıl teşhis edilir?

Menopozun olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesinin en önemli ön koşulu tanısının en erken aşamada konulup erken tedaviye başlanmasıdır. Çünkü menopozdaki kayıplar ilk yıllarda en fazladır. Menopoz temel olarak yumurtlamanın durması (doğal) veya yumurtalıkların alınması (cerrahi) veya çalışamayacak kadar hasar görmesine bağlı olarak ortaya çıkar.
40 yaşından sonra 1 yıl süreyle adet görmeyen ve yakınmaları da olan bir kadın başka araştırma yapılmaksızın menopoz kabul edilebilir. Menopoza geçiş döneminde, gebelik ve düzensiz kanamaya neden olan kötü huylu hastalıklar ayırt edilmelidir.
Bunun için seyrek adet gören, ateş basması, çarpıntı, terleme ve psikolojik değişiklikleri olan bir kadının adetin 3. günü alınan kanında, yumurtalıkları uyaran hormon (FSH,LH) düzeyleri artmışsa tanı daha kesin ve erken konmuş olur ve tedaviye de hemen başlanabilir. Düzensiz (genellikle seyrek) adet gören bir kadında FSH 40 pg/ml üzerinde ise menopoz tanısı kesinlikle konur. FSH değerinin 25-40 pg/ml arasında olması halinde menopoza giriş sürecinin başladığı ancak seyrek de olsa yumurtlama ve gebelik de olabileceği düşünülür. Ancak her durumda gebelik ve düzensiz kanamaya neden olan diğer hastalıklar gebelik testi, ultrasonografi ve endometrial biopsi (küretaj) vb ile araştırılmalıdır.
Menopoz tanısında son yıllarda popüler olan AMH bakılabilir. AMH düşüklüğü yumurtalıktaki folikül sayısının azaldığını gösterir. Ancak amh düşüklüğü direkt olarak menopoza girildiği ya da adet kanamalarının azaldığı anlamına gelmez. Genelde AMH düşüşü tespit edildikten sonra 3 yıl içinde menopoza girileceği bilinmektedir.

Menopoz tedavisinde neler yapılabilir?

Menopoz tedavisi yıllar içinde evrilmişir. 2000 li yılların başında yapılan çalışmalara kadar çok rahatlıkla verilen hormon tedavileri şimdilerde kişiye özel verilmeye başlanmıştır.

HORMONLA TEDAVİ

Başlıca bozukluk veya eksiklik östrojen hormonun azalması olduğundan, temel tedavi de östrojen hormonu vermektir. Tanı konur konmaz eğer hasta için sakıncaları yoksa;
-Ağızdan
-Cilte yapıştırılan bantlar veya sürülen jellerle
-Vajinal yolla östrojeni yerine koyma tedavisine başlamak esastır.

Hormon kullanımına engel oluşturan durumlar:

• Yeni kalp krizi(miyokard enfarktüsü) geçirmiş olanlar
• Geçici iskemik atak
• Geçirilmiş inme (serebrovasküler olay), beyin damar tıkanıklıkları
• Karaciğer fonksiyonlarının bozuk olması
• Östrojen ile ilerleyen tümör varlığı (Meme ,rahim)
• Damar içi pıhtılaşma ile damar tıkanıklığı
Dikkatli ve kontrollü kullanılacak durumlar:
• Kalpte iskemik hastalık (damar sertliğine bağlı beslenme bozukluğu)
• Hipertansiyon(yüksek tansiyon)
• Safra kesesi hastalıkları ve taş
• Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)
• Hiperlipidemi (kanda yağ,kolesterol, oranının yüksek olması)
• Migren tipi başağrıları
• Miyom (rahimde tümör)

Hormon tedavisine başlanmadan önce, bu ilaçların olası yan etkileri ve uzun yıllar kullanılmasına bağlı ortaya çıkabilecek durumlar hasta tarafından bilinerek, ön hazırlıklar yapılmalıdır.
Ön araştırmalar: Genel vücut ve jinekolojik muayene, tansiyon, kilo,ağırlık ölçümü, Karaciğer fonksiyonları (kandaki karaciğer enzimleri,yağlar,kolesterol ölçülür), Kan ve idrar tetkiki (genel kontrol), Servikal smear (Rahim ağzı kanserini araştırmak için alınan sürüntü), Mammografi (Meme kanseri taraması), Endometrial biopsi ve/veya vajinal ultrason ile endometrial kalınlık ölçümü (rahim kanserini tarama), Açlık Kan Şekeri (Şeker hastalığı araştırılması), Elektrokardiografi (Kalpte kriz veya beslenme bozukluğu araştırılması), Gerekirse kemik yoğunluğu ölçümleri (kırıkları önlemek ve diğer ilaçların gerekliliğinin araştırılması için). Bu tetkikler hastanın durumuna göre en az 1 yıl aralıklarla tekrarlanır.

HORMONSUZ TEDAVİ

Genellikle direkt olarak menopoza karşı değil, oluşturduğu hastalıklara (osteoporoz vb ) karşı kullanılan ilaç ve yöntemleri içerir.
Kalsiyum desteği, D Vitamini, Diyet(Kalsiyumdan zengin diyet esastır. Süt, yoğurt, peynir vb diyetle kemik kaybı önlenmeye çalışılır.), Egzersiz(Her gün 30 dakikalık yürüme ve basit ağırlık kaldırma, kas güçlendiren hareketler, ilaçlar kadar önemlidir.), Yaz aylarında güneş ışığından (ultra-viole) faydalanmak için düzenli güneşlenme yararlıdır.

ALTERNATİF TEDAVİLER:

Bunlar direkt olarak hormon olmayan ancak vücutta östrojenik etki gösteren fitoestrojen içeren takviye gıdalardır. Bunun yanında black chosh, ginseng, sarı kantaron , şerbetçi otu, arı poleni içeren ve menopoz tedavisinde iddialı olan destek ürünleri de bulunmaktadır.

OLUŞAN HASTALIKLARIN TEDAVİSİ

Amaç hastalıkların önlenmesi olmakla beraber önlenemediği zaman uygun tedaviler yapılır.

Kemik Erimesi;

Kırık oluşmuşsa uygun tedavi yapılır ve fizik tedavi ile rehabilitasyon sağlanır. Kırıklara bağlı ortaya çıkan kamburluk nedeniyle oluşan ağrı ve solunum sıkıntısı için fizik tedavi ve uygun aletlerle hastaya yardımcı olunmaya çalışılır. Kırıkların oluşumunun önlenmesi için ev, hastaya göre yeniden düzenlenmelidir. Merdiven kenarlarına, banyo ve tuvalete tutunacak kollar yapılır. Elektrik kesilmesi anında oluşabilecek çarpma ve düşmeleri önlemek için özel pilli veya jeneratörlü lambalar merdivenlere yerleştirilebilir. Yerlerdeki kaygan örtü malzemeleri (halı, kilim vb.) sabit hale getirilebilir.

İdrar Kaçırma;

Mesane boynunun sarkmasına veya mesane aktivitesinin artmış olmasına (detrusor instabilitesi) göre değişir. Mesane boynu hareketliğinin arttığı durumlarda cerrahi; mesane kasının zamansız kasılmasına bağlı idrar kaçırmalarda ilaç, fizik tedavi ve/veya mesanenin elektrik simülasyonuna dayalı tedaviler uygundur. Hangi tedavinin yapılacağına konunun uzmanı bir hekim tarafından yapılan muayene, laboratuvar ve ürodinamik (mesanenin dolum, işeme ve kaçırma basınçlarını bilgisayarla kaydı) gibi çalışmalarla karar verilmelidir. İyi seçilmemiş hastalarda tedavi idrar kaçırmayı düzeltmeyeceği gibi artışına neden olabilir.

Menopoz dönemini rahat geçirebilmek için tavsiyeler:

– Alkol ve sigaradan uzak durun
– Beslenmenize özen gösterin(Kalsiyum yönünden zengin süt ve süt ürünlerini tüketin)
– Acılı ve baharatlı yiyecekler tüketmeyin
– Günde 30 dakika spor yapın
– Yemeklerinizde soya ürünleri ,keten tohumu, ada çayı gibi fitoöstrojen içeren gıdalara yer verin.
– Hobi Edinin
– Kendinize zaman ayırın
– Duygularınızı eşiniz ve arkadaşlarınızla paylaşın
– Doktor kontrolünde olun